Las a pochłanianie węgla

Bilans gazów cieplarnianych a zwłaszcza dwutlenku węgla, należy do bardzo medialnych tematów, wypowiadają się na ten temat nie tylko specjaliści, co prowadzi często do uproszczeń i przekłamań. Jedno nie ulega wątpliwości. Rośliny zielone w procesie fotosyntezy pobierają z powietrza dwutlenek węgla przetwarzając go na związki organiczne, służące ich wzrostowi.

Drzewa jako organizmy roślinne o dużych rozmiarach, absorbują duże ilości tego gazu a wyprodukowaną z jego udziałem masę akumulują na pniu przez długi okres. Wzrost nie jest jednak nieograniczony a od pewnego wieku ulega zahamowaniu. Dotyczy to nie tylko pojedynczych drzew ale całych zespołów roślinnych. Każdy las, również ten naturalny, przechodzi przez fazę wzrostu, dojrzewania, fazę optymalną i fazę rozpadu, która stopniowo przechodzi w fazę odnowienia. W pierwszych dwóch fazach procesy akumulacji węgla przeważają, w kolejnych zaczyna przeważać uwalnianie dwutlenku węgla do atmosfery. 

W lesie zagospodarowanym w te naturalne procesy wtrąca się człowiek, pozyskując potrzebne mu produkty, wśród których na czoło wybija się drewno. Dokonując tej ingerencji, skraca on cykl życiowy drzew, nie czekając na fazę rozpadu. Węgiel zakumulowany w rosnących drzewach nie uwalnia się, lecz w większości pozostaje w wytworzonych z drewna produktach. Im są one trwalsze (np. konstrukcje budowlane, meble etc.), tym dłużej trwa akumulacja węgla. 

Sposób użytkowania i odnowienia lasu, również ma wpływ na bilans tego pierwiastka. W wypadku odnowienia sztucznego i przygotowania gleby pod sadzenie, następuje przyspieszenie rozpadu materii organicznej i czasowa przewaga uwalniania węgla nad jego akumulacją. Dlatego tam gdzie to możliwe, celowe jest wykorzystywanie odnowień naturalnych (z samosiewu) aby uniknąć tej niepomyślnej z punktu widzenia bilansu węgla, fazy. Jednak nie zawsze jest to z różnych względów możliwe z uwagi niewłaściwy skład gatunkowy, czy też zachwaszczenie gleby uniemożliwiające wzrost młodym drzewkom. Z tego też względu w wielu przypadkach skuteczniejsze jest skrócenie okresu odnowienia, przez co obszar ten szybciej pokrywa się roślinnością drzewiastą. Odnowienia sztucznego nie da się uniknąć zwłaszcza na terenach poklęskowych, gdzie pokrywa leśna została na dużym obszarze w gwałtowny sposób zniszczona przez wiatr, pożar, lub gradację owadów. 

Reasumując – pozostawianie lasu bez jakiejkolwiek ingerencji na niektórych obszarach może być z wielu względów pożyteczne, gdy chodzi o zachowanie nisz ekologicznych niektórych gatunków roślin, grzybów i zwierząt, jak również możliwość badania naturalnych procesów przyrodniczych. Jednak z punktu widzenia bilansu węgla, nie jest to działanie optymalne, gdyż bilans w takim lesie pozostaje zerowy. Las użytkowany w sposób trwały i zrównoważony, funkcję tę spełnia zdecydowanie lepiej.